Schildkliermedicatie bezorgt ons vast veel bijwerkingen? Heb ik het wel echt nodig? Maakt deze medicatie je schildklier niet lui? Is het puur symptoombestrijding of is het ook echt een behandeling? Het is belangrijk om te weten hoe schildkliermedicatie werkt en welk verschil het kan maken in ons lichaam. Ik leg het hier voor je uit.

Zo werkt schildkliermedicatie

De nood aan schildkliermedicatie bij Hashimoto ontstaat wanneer de schildklier zodanig beschadigd is (door de aanval van je eigen immuunsysteem) dat je zelf niet meer voldoende schildklierhormonen produceert om je lichaam te ondersteunen. Zonder deze schildkliermedicatie kom je in een staat van schildklierhormoontekort, hetgeen een cascade aan verstoorde processen veroorzaakt in je gehele lichaam. Je kan schildklierhormoon namelijk niet zomaar eten of drinken.

De meest gebruikte vorm van schildkliermedicatie in het geval van een traagwerkende schildklier (hypothyreoïdie) is Levothyroxine. Levothyroxine is "levothyroxinenatrium" en staat gelijk aan het inactieve schildklierhormoon T4 in ons lichaam. Deze T4-medicatie is verkrijgbaar onder de merknamen L-thyroxine®, Thyrax®, Euthyrox®, Eltroxin®, Thyrofix® en Tirosint® in België en Nederland. 

Levothyroxine in het tablet is precies hetzelfde hormoon dat de eigen schildklier maakt en heeft in cellen en weefsels dezelfde werking als het eigen schildklierhormoon[1].

De behoefte aan schildklierhormoon is afhankelijk van de hoeveelheid schade aan de schildklier, namelijk van de hoeveelheid schildklierhormoon die je lichaam zelf nog kan maken. Daarnaast speelt lichaamsgewicht een rol: de behoefte aan schildklierhormoon in de vorm van T4 is ongeveer 1.6 mcg per kilogram lichaamsgewicht. Reken het maar eens uit! Dit is echter niet absoluut, want het blijft een heel persoonlijk evenwicht.

De meeste patiënten slikken alleen het schildklierhormoon levothyroxine. Dat is de standaardbehandeling. Echter: een deel van de patiënten houdt resterende klachten, ook nadat zij goed zijn ingesteld op levothyroxine. Soms proberen deze patiënten en hun artsen of het aanvullend innemen van T3-hormoon (liothyronine) verbetering geeft van deze restklachten. Een groep patiënten voelt zich beter met deze combinatietherapie (T4+T3)*. Momenteel loopt er in Nederland een studie naar de effectiviteit van deze combinatietherapie: de Hypo T3-T4 Trial[2].

Behandeling met alleen T3-hormoon is voor hypothyreoïdie niet wenselijk. Sommige weefsels hebben T4-hormoon nodig, dat ter plekke in T3-hormoon wordt omgezet. T3-medicatie is verkrijgbaar onder de merknamen Cytomel® (Nederlands merk) en Thybon Henning® (Duits merk) via de (internationale) apotheek in België en Nederland.

Naast dit alles bestaat er ook combinatietherapie genaamd Euthyral® of Novothyral® (Duitse merken) die zowel T4-hormoon als T3-hormoon in één synthetische tablet bevatten. Dit is weinig gekend bij artsen in België en Nederland.

Als derde optie wordt ook het Natuurlijk Schildklierhormoon (NSH) beschreven. Hierbij wordt de medicatie gemaakt van gedroogde schildkliertjes van varkens. Het bevat T4 en T3, maar ook T2 en T1. Van deze twee laatste vormen T2 en T1 is nog niet goed geweten wat het voor ons lichaam kan doen. De voornaamste merknamen zijn Thyreoïdum®, Armour Thyroid® en Thyroid Erfa®. Voor sommigen lijkt NSH effectiever te werken, voor anderen dan weer niet. Helaas kan de stabiliteit en leverbaarheid niet altijd gegarandeerd worden.

Ontdekken wat het beste werkt voor jou als individu, is een weg van trial en error.
Dit is de enige manier om je lichaam te leren kennen op dit vlak, maar je kan vrij snel weten wat werkt en wat niet werkt voor jou.

*Het gebruik van T3-medicatie (in een combinatietherapie) in de zwangerschap wordt ontraden, omdat het T4-hormoon van de moeder essentieel is voor een goede hersenontwikkeling van het kind. Ook bij hartritmestoornissen wordt het gebruik van T3-medicatie ontraden.

Niet alleen een supplement, maar ook een effectieve behandeling

Schildkliermedicatie vult het tekort aan schildklierhormoon in je lichaam aan. In die zin kan je schildkliermedicatie als een supplement gaan zien.

De impact van een schildklierhormoontekort is namelijk enorm:
- Op de hersenen
- Op het maag-darmkanaal
- Op de botten en spieren
- Op je metabolisme
- Op je thermoregulatie
- Op je hart en vaten

Met andere woorden: je gehele lichaam heeft schildklierhormoon nodig om energie te maken en gebruiken. Meer nog: de productie, omzetting en afbraak van neurotransmitters (denk: serotonine, dopamine,...) is afhankelijk van schildklierhormoon!

Maar hier komt de clou:

Hoewel regulier beweerd wordt dat levothyroxine geen genezing biedt, is het effect van schildklierhormoon op het immuunsysteem onontbeerlijk. Het actief schildklierhormoon T3 gedraagt zich namelijk als een resolvine, een anti-inflammatoir hormoon die de overdreven immuunrespons bij auto-immuniteit tempert. Het vermindert immuuncel dysfunctie en herstelt de anti-oxidantenproductie. Dit vormt een plausibele verklaring waarom je bij de opstart van schildkliermedicatie de antistoffen in de bloedwaarden ziet dalen[3].

Ik hoor vaak in mijn praktijk dat men zo min mogelijk schildkliermedicatie wil slikken. Uiteraard is dit heel begrijpelijk, aangezien vandaag de dag veel te vaak en te snel medicatie wordt voorgeschreven binnen de reguliere geneeskunde terwijl de bijwerkingen vaak erg veel impact hebben op de levenskwaliteit. Maar schildklierhormoon suppletie is anders.

Het belang van de juiste dosis voor elk individu

De reguliere behandeling bestaat meestal uit het innemen van het schildklierhormoon levothyroxine (T4) om het tekort aan zelf geproduceerd hormoon aan te vullen. ‘Instellen’[4] is het bereiken van de juiste dosis aanvullend hormoon om je zo optimaal mogelijk te voelen.

Het juist instellen op schildklierhormoon kan lang duren, van enkele maanden tot een jaar.
Dit instellen gebeurt in 2 fasen:

Fase 1: Grof instellen
De focus ligt binnen deze fase op het verkrijgen van goede bloedwaarden.
Dit zorgt ervoor dat je bloedwaarden grofweg binnen referentiewaarden vallen. Vaak wordt er traag opgebouwd, omdat er anders risico is op hyperklachten. Na een verhoging kan je met een nieuwe bloedafname na 6 weken evalueren wat de nieuwe dosis voor je doet. Levothyroxine heeft namelijk een halfwaardetijd van 7 tot 10 dagen.Dit is de tijd die het lichaam nodig heeft om de helft van een ingenomen hoeveelheid levothyroxine af te breken. Hierdoor is het niveau in het lichaam pas na 6 weken enigszins stabiel.

Fase 2: Fijn instellen
De focus ligt binnen deze fase op het verminderen van resterende klachten.
Hierbij ga je met kleine stapjes de bloedwaarden optimaliseren om de levenskwaliteit te verhogen en de resterende klachten te verminderen. Geduld is nodig. De klachten verdwijnen niet allemaal tegelijk: schildklierhormoon bereikt niet alle plekken in het lichaam tegelijk en voldoende.

Levothyroxine is een gevoelig medicijn met een nauwe bandbreedte, m.a.w. een kleine dosis wijziging kan groot effect hebben. Je kan klachten hebben van onderdosering, maar je kan ook klachten hebben van overdosering. Dit is de voornaamste reden van zogenaamde bijwerkingen. Andere bijwerkingen zijn zeer uitzonderlijk.
Zolang je niet overdoseert, kan je schildklier ook niet trager gaan werken (a.k.a. "lui" worden).

Belangrijk om hierbij te vermelden: laat je arts/apotheker je niet zomaar wisselen van merk schildklierhormoon! Hoewel het bestanddeel levothyroxine (T4) is, bevat elk merk weer andere stoffen, hetgeen ervoor kan zorgen dat het op een andere manier in je lichaam aankomt. Dit kan (opnieuw) leiden tot klachten en moeten aanpassen van dosering.

Meer lezen?
Lees hier over de do's en dont's bij de inname van je schildkliermedicatie.
Je dient namelijk ook nauwgezet te handelen met je medicijn-inname!


Hopelijk kan je hiermee al een eind verder. Aarzel niet om dit artikel mee te nemen naar je arts.

Van harte veel beterschap.

PS: Elk individu is uniek en het vergt een goede samenwerking met je betrokken arts.
Ik ben zelf geen arts, beschouw bovenstaande informatie daarom als generiek, raadpleeg parallel altijd een arts.

BRONNEN

[1] Meer informatie over de reguliere behandeling van Hashimoto
https://schildklier.nl/schildklieraandoeningen/te-trage-schildklier/behandeling/

[2] Meer informatie over de studie Hypo T3-T4 Trial
https://t3-4-hypotrial.nl/
[3] Het anti-inflammatoire effect van schildklierhormoon suppletie
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4476077/
[4] Meer informatie over grof en fijn instellen

https://schildklier.nl/schildklieraandoeningen/te-trage-schildklier/behandeling/levothyroxine/